انواع اعتیاد اینترنتی
1. بازیهای اینترنتی؛
معمولاً 70 درصد از اعتیاد به اینترنت را بازیهای آنلاین و قمار آنلاین (به نظر حذف شود بهتر است زیرا فکر نمیکنم دغدغهی جامعهی ما باشد.) تشکیل میدهند.
2. اعتیاد به ارتباطهای اینترنتی؛
شامل بودن در شبکههای اجتماعی، چت و تالارهای گفتوگو، افرادی که دچار اعتیاد به گپ زدن و گفتوگوی اینترنتی میشوند، معمولاً بیش از حد درگیر روابط اینترنتی هستند. دوستی اینترنتی خیلی سریع اهمیت و جایگاه روابط خانوادگی و دوستان قدیمی را میگیرد. به ظاهر مبتلایان به این بیماری دائم در اینترنت دنبال اسم خودشان میگردند.
این که چند نفر و از کجا به وبلاگ یا سایتشان لینک دادهاند برای آنها بسیار مهم است و مدام به سایتشان سر میزنند و احتمالاً از کمبود یا افزایش بازدیدکنندگان دچار استرس میشوند. خود افشاگری وبلاگی مسئلهی دیگری است که محققان آن را یک بیماری خواندهاند. گروهی از مردم رازها و اسراری را که معمولاً شخصی و خصوصی قلمداد میشود، روی وبلاگهایشان افشا میکنند که دامنهی آن از عکسهای خصوصی گرفته تا روابط خصوصی امتداد دارد.
3. استفادههای پورنوگرافی؛
در این حالت فرد مدام در اینترنت به دنبال تحریکات جنسی است.
4. اعتیاد جمعآوری اطلاعات.
در این نوع اعتیاد، فرد شیفتهی غنای اطلاعات وب میشود و جستوجوی بیش از اندازه برای جمعآوری اطلاعات، از پیامدهای این شیفتگی است. وبلاگ نویسی و خرید اینترنتی بیش از اندازه و اینترنت گردی از همه جا، آشغال جمع کنی اینترنتی، از دیگر موارد اعتیاد اینترنتی هستند.
آثار و پیامدهای اعتیاد اینترنتی
تأثیرات اعتیاد اینترنتی هم جسمانی است و هم بیرونی و مربوط به زندگی شخصی. هر رفتار افراطی را نمیتوان اعتیاد اعلام کرد، به عنوان مثال نمیتوانیم یک مکالمهی طولانی با تلفن را اعتیاد حساب بیاوریم و همچنین نوع استفادهی غلط هیچگاه بهمعنای غلط بودن خود رسانهی اینترنت نیست. مقاومت در مورد این که ما اینترنت را به عنوان یک عامل اعتیادآور بخوانیم بیشتر به فواید اینترنت در جامعه بر میگردد. از اینترنت میتوان استفادههای گوناگون برد و همین استفادهها نیز بیشتر در ارتباط با جنبههای حرفهای زندگی ممکن است که پیش بیایند. به عنوان مثال تجارت ممکن است از راه اینترنت صورت بپذیرد و این عامل، استفادهی بیشتر از اینترنت را رقم بزند.
به همین دلیل است که تشخیص علایم اعتیاد به اینترنت به دلیل جنبههای گوناگونی که در زندگی امروزه پیدا کرده است بسیار مشکل است و به یک پزشک حاذق در این بین نیاز است تا علایم اعتیاد به اینترنت را تشخیص دهد زیرا استفادهی بیشتر به منزلهی رفتار اعتیادآور در اینترنت محسوب نمیگردد.
فرد معتاد به اینترنت نوعی احساس به روز بودن در محیط تکنولوژیک میکند. پیامدهای زیستی شامل آسیبهایی مانند کمر درد و خستگی چشم و بیتحرکی بر اثر عدم ورزش رخ میدهند. اختلال در الگوهای خواب شبانه نیز از سایر پیامدها است. در موارد شدید استفاده از کافئین از سوی کاربر برای استفادهی طولانی مدت از اینترنت مشاهده شده است. این آسیبها در برابر آسیبهای روانی بسیار کمرنگتر هستند.
در زمینهی آسیبهای اجتماعی، تحقیق یونگ نشان داد که 53 درصد از معتادان به اینترنت در روابط ازدواج، دوستیابی و روابط بین کودکان و والدین دارای اختلال بودند. بیماران زندگی انفرادی در کنار رایانه را به تدریج جایگزین زندگی در کنار مردم ساخته بودند. در مورد همسران، معمولاً اعتیاد اینترنتی باعث آن میشود که همسر نتواند وظایف خود را به طور کامل انجام دهد که به آن همسر Cyberwidow (بیوهی مجازی) نیز گفته میشود. حتی در نمونههای شدید اعتیاد به اینترنت، مادر وقت کافی برای رسیدن به فرزندان را ندارد.
یکی دیگر از مشخصههای رفتاری اعتیاد به اینترنت پرخاشگری در عدم دسترسی به اینترنت است. از دیگر مشکلات نوعی مسخ شدگی است. معتاد اینترنتی قادر به انجام عمل در محیط واقعی نیست و در واقع بیشتر ذهنیات فرد هستند که انرژی معتاد را میگیرند تا اعمال روزانهی او در محیط واقعی. از افزایش موارد طلاق نیز از مشکلات ناشی از اینترنت نام میبرند (Quittner, 1997)، حتی در مواردی عجیب گزارش شده که برخی از همسران که به اینترنت اعتیاد دارند بیشتر تمایل دارند که با همسر خود در زندگی مجازی ارتباط داشته باشند تا با آنها به خرید بروند و یا در کارهای اجتماعی شرکت کنند.
بیماران روابط عاطفی و اجتماعی خود را در فضای مجازی برای یافتن عشق، حتی بعد از ازدواج ادامه میدهند. امروزه در اکثر مدارس استفاده از اینترنت به عنوان یک ابزار آموزشی مدرن مورد توجه قرار گرفته است با این حال 86 درصد از معلمان بر این باورند که اینترنت عملکرد درسی کودکان را بهبود نمیبخشد (Barber, 1997)، معلمان بیان میداشتند که اطلاعات بر روی اینترنت بیش از حد آشفته است.
فرد معتاد به اینترنت نوعی احساس به روز بودن در محیط تکنولوژیک میکند. پیامدهای زیستی شامل آسیبهایی مانند کمر درد و خستگی چشم و بیتحرکی بر اثر عدم ورزش رخ میدهند. اختلال در الگوهای خواب شبانه نیز از سایر پیامدها است. در موارد شدید استفاده از کافئین از سوی کاربر برای استفادهی طولانی مدت از اینترنت مشاهده شده است. این آسیبها در برابر آسیبهای روانی بسیار کمرنگتر هستند.
مطالعهی یونگ همچنین نشان داد که 50 درصد از دانش آموزانی که از اینترنت زیاد استفاده مینمایند، نمرات ضعیفتر و مطالعه و توجه کمتری به درس در کلاس داشتهاند. مطالعات در زمینهی اعتیاد به اینترنت در محیط شغلی هم نشان میدهد که 50 درصد از مصارف اینترنت در محیطهای کاری مرتبط به استفادههای غیر کاری است (Robert Half International,1996).
در واقع فرد با مصرف اعتیادگونه، درد را فراموش میکند و به شادی میرسد؛ این در حالی است که به واقع مشکلی حل نشده است. ما در حالت واقعی وقتی مشکلمان حل شود خوشحالیم اما در حالت اعتیاد بدون دلیل خوشحالیم. رسانه فرد را در حالت کنونیاش قرار میدهد. در واقع اینترنت پوششی میشود برای مشکلات فرد. در این بین آسیبها خود را پنهان میسازند و این امر باعث آن میشود تا پزشکان و جامعه به این آسیبها برای حل آنها پی نبرند و به لایههای زیرین جامعه بروند. مانند مشکلات زناشویی. این امر باعث میشود تا راه حلی نتوان برای مشکلات پیدا کرد.
عوامل ایجاد کنندهی اعتیاد اینترنتی (به جز خود عامل اینترنت)
این که هر وقت فرد احساس ناامیدی، افسردگی و تنهایی و عدم جذابیت میکند و به سراغ عامل تسکین دهنده میرود، یکی از مشخصههای رفتار اعتیادآور است. عوامل پیش زمینهای نیز در این بین مهم هستند، مانند عزت نفس پایین که باعث میشوند فرد به اینترنت روی بیاورد. در کل ممکن است که اعتیاد به اینترنت تنها واکنشی باشد به زندگی رقت بار فرد. در واقع مواد تخدیر کننده مانند الکل، دارو و اینترنت در واقع یک مفعول شرایط نابسامان اجتماعی هستند و خود آنها فاعل شرایط بد نیستند.
اینترنت مادهی مخدری برای فرار از واقعیت است. بارها دیده یا شنیدهایم که گاهی یک کاربر اینترنت تا چند روز پشت رایانه حتی غذا نمیخورد. این امر در واقع نمایانگر این جدا سازی فرد از واقعیت است که حتی فرد نیازهای اولیه برای زنده ماندن خود را جدّی نمیگیرد و آنها را واقعی نمیپندارد.
یک عامل دیگر مسخ کنندگی رسانهها هستند، زیرا باعث میشوند که افراد در برابر مشکلاتی که دارند هیچ واکنشی نشان ندهند، درست مانند مواد مخدر. فرد معتاد دیگر به دنبال کار نمیرود و برای مشکلات خود دست به فعالیت نمیزند و به همین دلیل روی به رسانه میآورد و مواد مخدر، تا مسخ گردد و آلامش تسکین یابد. اینترنت مادهی مخدری برای فرار از واقعیت است. بارها دیده یا شنیدهایم که گاهی یک کاربر اینترنت تا چند روز پشت رایانه حتی غذا نمیخورد. این امر در واقع نمایانگر این جدا سازی فرد از واقعیت است که حتی فرد نیازهای اولیه برای زنده ماندن خود را جدّی نمیگیرد و آنها را واقعی نمیپندارد.
راهبردهای درمانی
برای درمان اعتیاد به اینترنت، هرگز استراتژی ممانعت از ورود فرد بیمار به اینترنت تجویز نمیشود. معمولاً استراتژیهایی که پزشکان در این مورد پیشنهاد میدهند بر مدیریت زمان روزانه و استفاده از برنامههای جایگزین تأکید دارد. باید فرد را توانمند کرد زیرا فرد توانمند با عزت نفس بالا اینترنت را در کنترل خود میگیرد و نه اینترنت وی را.
1. تمرین در مقابل؛
مدیریت زمان یکی از فاکتورهای مهم در اعتیاد اینترنتی است زیرا بیشترین ضربه را فرد از این نوع اعتیاد، از زمانی که از دست رفته است میخورد و نه از آسیب جسمانی. اولین سؤال پزشک نیز باید این باشد که فرد در طول روز و هفته چقدر در اینترنت است، چه ساعتهایی در روز و در کجا معمولاً به اینترنت دسترسی پیدا میکند. این سؤالها برای برنامهریزی طرح درمانی برای طرحریزی یک الگوی زمانی جدید زندگی مناسب هستند. به عنوان مثال از بیمار بخواهیم به جای بررسی روزانهی پستهای الکترونیک، در صبح، دوش بگیرد و یا به بیمار بگویند تا استفاده از اینترنت را تا بعد از شام به تعویق بیاندازد. اگر بیمار حاضر به ترک رفتار نیست از او بخواهیم حداقل هر نیم ساعت از اینترنت خارج گردد و یا مکان استفاده از اینترنت را تغییر دهد.
2. پرهیز؛
بیشترین اعتیادها به اتاقهای چت، بازیهای آنلاین و گروههای اینترنتی است. در روش دیگر باید از افراد خواسته شود 5 مزیتی که از استفادهی روزانه از اینترنت را به دست میآورند همراه با 5 تا از معایب آن بنویسند تا ببینند کدام یک از آنها دارای چربش بیشتری بر دیگری دارد. یکی از دلایل اعتیاد اینترنتی عدم حمایت از جانب گروههای دوستی و ضعف در روابط گستردهی اجتماعی است که این امر باعث آن میشود تا فرد به دنبال اینگونه از ارتباطات در اینترنت برود.
به طور کل همانگونه که بیان داشتیم اعتیاد به اینترنت ناشی از عزت نفس پایین فرد کاربر و مشکلات در برقراری ارتباط و زندگی در جهان واقعی است و هرچه قدر این مشکلات در جامعه بیشتر باشد میزان اعتیاد به اینترنت نیز افزایش مییابد و مشکل زمانی حاد میشود که اعتیاد به اینترنت این مشکلات را افزایش میدهد. باید توجه داشت که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و مسئولین امر باید به طور کارشناسی در پی پیشگیری و به حداقل رساندن این مشکل در جامعه باشند تا سلامت جامعهی ما دستخوش آسیبهای ناشی از استفادهی بیرویه از اینترنت نشود.(*)
منابع:
1- Young, K. S. (1996). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Paper presented at the104th annual meeting of the American Psychological Association, August 11,1996.Toronto, Canada.
2- Griffiths, M. (1995). Technological addictions. Clinical Psychology Forum. 76, 14 - 19.
3- Shotton, M. (1991). The costs and benefits of "computer addiction." Behaviour and Information Technology.10(3), 219 - 230.
4- Rachlin, H. (1990). Why do people gamble and keep gambling despite heavy losses? Psychological Science,1, 294-297.
5- Walker, M. B. (1989). Some problems with the concept of "gambling addiction": should theories of addiction be generalized to include excessive gambling? Journal of Gambling Behavior, 5,179 - 200.
6- Griffiths, M. (1990). The cognitive psychology of gambling. Journal of Gambling Studies, 6, 31- 42.
7- Lesieur, H. R., & Blume, S. B. (1993). Pathological gambling, eating disorders, and the psychoactive substance use disorders. Comorbidity of Addictive and Psychiatric Disorders. 89-102.
8- Keepers, G. A. (1990). Pathological preoccupation with video games. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. 29(1), 49 - 50.
9- Morgan, W. (1979). Negative addiction in runners. Physician and Sportsmedicine,7, 56-69
10- Peele, S., & Brodsky, A. (1979). Love and addiction. Scarborough, Ontario: New American Library of Canada..
11- Winn, M. (1977). The plug-in drug. New York, NY: Viking Penguin, Inc.
12- Quittner, J. (April 14, 1997). Divorce Internet Style, Time, p. 72.
13- Barber, A . (March 11, 1997). Net’s educational value questioned, USA Today, p.
*سعید واحدی فرد؛ کارشناس ارشد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی/انتهای متن/
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
|
برچسبها: اعتیاد , به , اینترنت , اسیب , تحقیق , روش , ترک , دارو , اس , sms , خبر , جدید , , |
|